Zin voor nuance en verantwoordelijkheid

De regering past sinds 3 jaar een menselijk en streng migratiebeleid toe.

In België is er geen jungle van Calais op de route naar Groot-Brittannië. Alles wordt eraan gedaan om dat te vermijden.

Er is geen ongecontroleerde situatie zoals in andere landen. Die de sociale cohesie in gevaar brengt en alle vormen van extremisme in de hand werkt.

De regering heeft haar verantwoordelijkheid genomen. Wij vangen de mensen op die recht hebben op asiel. En op Europees vlak werken wij aan de controle van de grenzen en aan het vermijden van een aanzuigeffect dat snel onbeheersbaar zou worden.

Ondanks de ernstige asielcrisis sinds 2015 is de situatie in ons land steeds onder controle gebleven.

Dat is de vrucht van de gecoördineerde en vastberaden actie van de regering en van alle administratieve en politiediensten.

Voor België is het een punt van eer om de Europese en internationale verplichtingen te respecteren.

Het gevoerde beleid is humaan en wordt gesteund door het respect voor de beslissingen van de administratieve en gerechtelijke rechtbanken.

Omwille van de terugkerende desinformatiecampagnes moet ik de puntjes op de “i” zetten. Ik heb er bewust voor gekozen om dat met de nodige afstand te doen.

Het terugkeerbeleid, en in het bijzonder naar Soedan, is een gevoelig thema dat nuance vereist. En beter verdient dan simplismen of karikaturen in de ene of de andere zin.

Ik wil hier enkele waarheden herstellen die zeer ver staan van de perceptie die sommigen proberen te creëren.

- Ten eerste is dit een Europese kwestie. Talrijke landen passen hetzelfde beleid toe. Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Italië en Noorwegen organiseren geregeld technische identificatiemissies samen met Soedan. In 2016 heeft Italië 40 Soedanese onderdanen teruggestuurd, Zweden 15, Ierland 5. Noorwegen heeft er tussen 2015 en 2016 60 teruggestuurd (bron: Eurostat). Het Hoog-Commissariaat van de Verenigde Naties voor vluchtelingen (UNHCR) is in december begonnen met vrijwillige repatriëringen naar Soedan en meldt dat het rechtstreeks samenwerkt met de Soedanese regering om deze re-integratie-operaties tot een goed einde te brengen (bron: UNHCR).

- Verder worden de beslissingen, zowel de administratieve als de juridische, steeds geval per geval genomen, op basis van de elementen uit het individuele dossier van de betrokken persoon en van zijn persoonlijk parcours.

De beslissingen tot verwijdering worden genomen door de Dienst Vreemdelingenzaken. Bij die gelegenheid moet de Dienst Vreemdelingenzaken een risicoanalyse maken over de eventuele schending van artikel 3 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM), dat onmenselijke en vernederende behandelingen verbiedt. Elke terugkeer moet het voorwerp uitmaken van een conformiteitsonderzoek m.b.t. artikel 3 van het EVRM, zo werd bevestigd door de directeur-generaal van de Dienst Vreemdelingenzaken. Hij preciseerde ook dat er geen terugkeer plaatsvindt naar gebieden die de DVZ als gevaarlijk beschouwt.

Concreet heeft de Dienst Vreemdelingenzaken na de technische identificatiemissie beslist om 9 Soedanese onderdanen terug te sturen (een vrijwillige terugkeer, drie zonder begeleiding en vijf met begeleiding).

- De beslissingen kunnen voor onafhankelijke rechtbanken worden aangevochten. De persoon die het voorwerp uitmaakt van een beslissing tot verwijdering kan een beroep indienen voor de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen. In geval van hoogdringend beroep zal de beslissing tot verwijdering worden opgeschort. Indien deze persoon gewag maakt van zijn angst voor repercussies bij zijn terugkeer in zijn land van oorsprong, kan hij, zelfs na de beslissing tot verwijdering van de Dienst Vreemdelingenzaken en na identificatie, een asielaanvraag indienen, met als gevolg de opschorting van de verwijdering.

Op  20 december laatstleden heeft het Hof van Beroep van Luik de staat gelijk gegeven en de beschikking van de voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg die de Belgische staat verbood om Soedanese personen te repatriëren te vernietigen, beschikking die het gevolg was van een procedure ingeleid door de Liga voor de Rechten van de Mens.

- De commissaris-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen heeft de specifieke situatie van Soedan trouwens geanalyseerd in een recente nota uit oktober. Deze nota is veel genuanceerder dan de eenzijdige interpretatie die eraan werd gegeven. Ze maakt ten eerste een onderscheid tussen verschillende soorten dossiers van personen van Soedanese afkomst en preciseert de behandeling die in het algemeen wordt voorbehouden aan elk van de gevallen. Grosso modo wordt voor 11 staten (provincies), dit is het grootste deel van het Soedanese grondgebied, geen subsidiaire bescherming toegekend. Maar een Soedanees die gewag maakt van een individuele vrees zal, zoals voor elke andere nationaliteit, het statuut van vluchteling kunnen krijgen.

Uit deze nota blijkt dus dat elke persoon van Soedanese origine niet automatisch recht heeft op internationale bescherming. Het bewijs is er, het erkenningspercentage voor personen van Soedanese origine ligt in 2017 op 54,7%.

Verder wordt, zoals de nota ook aangeeft, beoordeelt het CGVS in bepaalde gevallen de kwestie van een  asielalternatief in andere regio’s van Soedan. Wat nogmaals bewijst dat de conflictsituatie zich niet over het volledige grondgebied uitstrekt, maar enkel bepaalde regio’s betreft.

 - De betrokken personen, die in de meeste gevallen door gewetenloze smokkelaars werden bedrogen, kiezen ervoor geen asielaanvraag in te dienen in België omdat ze naar het Verenigd Koninkrijk willen gaan. In sommige gevallen zou het indienen van een asielaanvraag, overeenkomstig de Dublinverordening, een terugkeer naar Italië impliceren, dat in bepaalde gevallen ook de terugzending naar Soedan toelaat.

-   Tot slot neemt België zijn deel van de solidariteit ruimschoots op zich, steeds vanuit een bekommernis voor de waardigheid en de menselijkheid. Bij ons werd immers internationale bescherming toegekend aan (bron: CGVS): 

-   10 783 personen in 2015; 

-   15 478 personen in 2016; 

-   12 679 personen van januari tot november 2017. 

Verder levert de regering sedert drie jaar wel degelijk meer humanitaire visa af dan onder de vorige legislaturen: 1 616 in 2017 tot eind september; 1 185 in 2016; 849 in 2015 (tegenover 208 in 2014; 270 in 2013; 211 in 2012; 270 in 2011 en 357 in 2010).

Dit zijn objectieve elementen die zeer ver staan van de karikaturen en simplismen, in alle richtingen, die het imago en de geloofwaardigheid van ons land kunnen schaden. Telkens wanneer ik het nodig heb geacht, heb ik opgeroepen tot verantwoordelijkheidszin en nuance, en dat geldt zowel voor de oppositie als voor de meerderheid.

In 2016 leidde een ander migratiedossier reeds tot heftige debatten een zware aanvallen tegen de regering. Een Syrisch gezin had een visum voor kort verblijf aangevraagd, met de uitdrukkelijke motivering dat het de bedoeling was naar België te komen en er een asielaanvraag in te dienen. In een gelijkaardige zaak had het Hof van Justitie van de Europese Unie in maart 2017 een arrest gewezen dat het standpunt van de Belgische regering over de hele lijn gelijk onderschreef. De Europese Commissie en 13 Europese landen hebben België trouwens gesteund in deze procedure. Deze beslissing werd gevolgd… door een oorverdovende stilte van actoren als de commentatoren die een paar weken voordien de polemiek tegen de regering nochtans met veel verbetenheid hadden aangewakkerd.

De pers heeft melding gemaakt van feiten van mishandeling en foltering bij de terugkeer in Soedan. Omwille van de ernst van deze aantijgingen werd onmiddellijk beslist om een onderzoek te starten. Dit moet onafhankelijk zijn en een Europese en internationale dimensie hebben. Het gaat erom klaarheid te scheppen en het parlement transparante informatie te kunnen geven. Het is logischerwijze pas na het resultaat van dit onderzoek dat de politieke beoordelingen met kennis van zaken kunnen worden geëvalueerd. In afwachting van de resultaten, die deze maand worden verwacht, heb ik aangekondigd dat er geen repatriëringen meer zullen plaatsvinden naar Soedan.

Ik wil ook de verschillende administratieve, gerechtelijke en politiediensten bedanken voor hun dagelijks werk in menselijke situaties die vaak pijnlijk en complex zijn. Ik weet dat zij waken over de correcte toepassing van de Belgische, Europese en internationale wetten. Zij vormen de drijvende krachten van onze rechtsstaat.

De waardigheid van de betrokken personen moet de kern vormen van alle beslissingen. Vanuit een bekommernis voor gerechtigheid en menselijkheid.

Het is in dit kader dat de regering elke week verslag uitbrengt in het parlement.

Wij zullen de koers blijven volgen van een menselijk en streng beleid. Met zin voor nuance en verantwoordelijkheid.

U kunt rekenen op mijn vastberadenheid.

Charles Michel

Eerste minister