Toespraak voor de 71ste Algemene Vergadering van de Verenigde Naties
Mijnheer de President,
Dames en heren delegatieleiders,
“Niemand van ons kan succesvol zijn als hij alleen handelt”, zei Nelson Mandela ooit. We moeten samen beslissingen nemen en handelen. Alleen samen kunnen we de gepaste antwoorden vinden op de uitdagingen waar we vandaag voor staan. Het is onze verantwoordelijkheid om elk kind, meisje of jongen, de sleutel voor zijn of haar emancipatie aan te reiken.
Iedere mens, waar hij ook geboren wordt, is drager van universele rechten. Iedereen moet in vrede en veiligheid kunnen leren, werken, zichzelf verzorgen en zijn kinderen opvoeden. De technologische, medische en sociale vooruitgang moet gedeeld worden. En niet het exclusieve bezit blijven van enkele bevoorrechten.
Dat moet onze gezamenlijke ambitie en inzet zijn.
We kennen de weg die we moeten volgen om deze doelstelling te bereiken. Hij staat sinds 1948 in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De universele waarden moeten voor ons allen onwankelbare lichtstippen zijn op de weg van de Mensheid!
Het respect voor de mensenrechten, de rechtsstaat en de democratie leent zich tot geen enkele uitzondering, compromis of verloochening.
We moeten de realiteit echter onder ogen zien. De gelijkheid tussen vrouwen en mannen wordt in de praktijk nog steeds niet gewaarborgd. De vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid worden al te vaak met voeten getreden. In sommige landen is homofobie zelfs gelegaliseerd, soms zelfs door recente wetten. Al te vaak is de rechtsstaat maar een dekmantel en is justitie geen toevluchtsoord maar een bedreiging voor de burgers en de ondernemingen.
Mijnheer de President,
Het Afrikaanse continent bruist van troeven en talenten. Het bezit een onmetelijk potentieel. De geschiedenis van Europa is wezenlijk verbonden met die van Afrika. En onze toekomst is natuurlijk gemeenschappelijk.
We moeten allemaal klaarstaan om de ontwikkeling van het Afrikaanse continent aan te moedigen en te steunen. Eerst en vooral door een beter verdeelde economische ontwikkeling en door de opkomst van een middenklasse.
Ik pleit voor een partnerschap met Afrika op voet van gelijkheid, bedachtzaam, eerlijk, waarbij iedereen wint. Zonder nostalgie of schuldgevoel.
Ik ben er vast van overtuigd – en de geschiedenis heeft het elke keer weer bewezen – dat de versterking van de democratische rechten en de persoonlijke vrijheden gepaard gaat met de ontwikkeling en de verbetering van de levensomstandigheden voor de volkeren.
De voorbije jaren heeft Afrika verschillende succesvolle democratische transities gekend. Dat is in de eerste plaats te danken aan de burgers die hebben deelgenomen aan het politieke en electorale proces. Op die manier hebben ze hun democratische instellingen en hun soevereiniteit versterkt.
Jammer genoeg wordt nog al te veel burgers het fundamentele recht ontzegd om hun vertegenwoordigers te kiezen.
“Wie vreedzame revoluties wil onderdrukken, maakt gewelddadige revoluties onvermijdelijk”, verklaarde Kennedy. Een vreedzame revolutie, dat zijn eerlijke verkiezingen. Voor een regering bestaat er geen andere legitimiteit dan die van de stembus.
De fundamenten van de rechtsstaat, en dus van de grondwet, respecteren, is de enig mogelijke weg om stabiliteit en democratische harmonie te garanderen.
De Burundese bevolking werd dit recht ontzegd. Met als resultaat, tweespalt, verdeeldheid en zelfs onderdrukking. De enige oplossing voor deze crisis is een echt inclusieve inter-Burundese dialoog, onder internationale bemiddeling en met respect voor het Arusha-akkoord.
In de Democratische Republiek Congo is de organisatie van verkiezingen een absolute noodzaak. Alle aarzelingen hieromtrent moet worden weggenomen.
Ik veroordeel sterk elke vorm van geweld waarvan we, ook de voorbije dagen nog, in Kinshasa getuige zijn geweest. Wie een machtsfunctie bekleedt, moet de verantwoordelijkheid die daarmee gepaard gaat ten volle en individueel dragen.
Wij respecteren het soevereiniteitsprincipe. Maar dan wel op voorwaarde dat de soevereiniteit geen dekmantel wordt om de rechtsstaat kapot te maken en de fundamentele vrijheden met de voeten te treden.
Ik richt een oproep tot de politieke verantwoordelijken van meerderheid en oppositie. Vermijd de verdere escalatie. De dialoog moet breed en inclusief zijn. Doe wat u moet doen voor uw land en uw bevolking.
Wij mogen geen oogkleppen dragen. De enige weg naar stabiliteit is een vaststaande datum voor eerlijke en geloofwaardige verkiezingen. Zo snel mogelijk.
Mijnheer de President,
De situatie in Syrië blijft in dit stadium een mislukking voor de internationale gemeenschap, dat moeten we toegeven. Een land in vuur en vlam. Onnoembaar lijden en massaal veel vluchtelingen, ontworteld uit hun vertrouwde omgeving.
Wij kunnen niet aanvaarden dat de huidige chaos in Syrië geostrategische belangen dient die niets met de Syriërs zelf en hun toekomst te maken hebben. We kunnen niet aanvaarden dat de bloedige koppigheid van één enkele man in de weg staat van een politieke oplossing en vrede.
Wij steunen de speciale afgezant, Staffan de Mistura.
Wij roepen alle permanente leden van de Veiligheidsraad op om blijk te geven van verantwoordelijkheidszin. Er mag geen straffeloosheid zijn voor schendingen van het internationaal humanitair recht.
Mijnheer de President,
Met IS, net zoals met Al Qaeda, Boko Haram of Aqmi, staan wij in werkelijkheid voor een nieuw totalitarisme.
Het gaat hier om fanatisme, om de ontkenning zelf van het menselijk leven. Ze willen de vrijheid vernietigen. Ze kiezen voor barbarij en terreur. Mijn land werd zoals vele andere op een tragische manier getroffen, in maart jongstleden.
Het is een gemeenschappelijke strijd die wij moeten voeren tegen het terrorisme. Zonder toegevingen, onverbiddelijk.
Wij steunen het plan van de secretaris-generaal om het gewelddadig extremisme te bekampen. Maar we moeten nog meer en beter doen. We moeten vooral de uitwisseling van informatie en inlichtingen systematiseren om deze barbaarse daden te beletten.
De vrijheid moet sterker zijn dan de duisternis.
Mijnheer de President, Dames en Heren,
In de hele wereld zijn 65 miljoen vrouwen en mannen op de vlucht of ontheemd. Landen als Jordanië, Libanon of Turkije krijgen de grootste vluchtelingenstromen te verwerken, met alle moeilijkheden van dien.
Alle continenten zijn hierbij betrokken. We kennen de oorzaken: oorlogen, armoede, klimaatverandering. Vrede en ontwikkeling vormen natuurlijk het beste antwoord.
We moeten ook de waardigheid van elk menselijk wezen garanderen. En in het bijzonder waakzaam zijn voor de meest kwetsbaren, de vrouwen en de kinderen.
Mijnheer de President,
Politieke dialogen en internationale onderhandelingen zijn ingewikkelde en vaak te trage processen vol hindernissen. Met stappen vooruit en stappen terug. Dat leidt erg vaak tot frustratie, soms zelfs tot een gevoel van onmacht.
En toch wil ik met u de overtuiging delen dat de inclusieve politieke dialoog de zekerste weg vormt naar duurzame oplossingen.
Wij moeten ook de diplomatieke successen in de verf zetten. Het vredesakkoord tussen de Colombiaanse overheid en de FARC, de vorming van een regering in Libië, het nucleair akkoord met Iran, de diplomatieke toenadering tussen Cuba en de VS of nog de strijd tegen Ebola… Stuk voor stuk stappen vooruit en successen. Waardoor miljoenen burgers het vooruitzicht hebben gekregen op een beter, veiliger leven.
Mijnheer de President,
“Een winnaar is alleen maar een dromer die nooit heeft opgegeven”, zei Nelson Mandela. Ook ik denk dat moed en volharding de sleutel vormen om vrede te bereiken en deze wereld veiliger en rechtvaardiger te maken.
De hoop nooit opgeven en zich niet neerleggen bij het onvermijdelijke. Dat moet ons aller ingesteldheid zijn. De huidige situatie in Israël en in Palestina illustreert eens te meer hoe hoogdringend en noodzakelijk het is om opnieuw een politiek proces te starten om een definitieve oplossing te vinden voor het conflict.
Wij steunen de tweestatenoplossing. Maar in de huidige omstandigheden, zonder fundamentele wijziging, dreigt dit perspectief onherstelbaar verloren te gaan. We moeten alle initiatieven die deze oplossing uiteindelijk onmogelijk maken, een halt toeroepen. Wij veroordelen de verdere bouw van kolonies in de bezette gebieden.
Tegelijkertijd zetten wij ons resoluut in voor de veiligheid van Israël. Die moet gegarandeerd zijn.
Wij steunen het initiatief van Frankrijk om de hervatting van de gesprekken te bevorderen. De Palestijnen moeten hun eigen dialoog ook doen vooruitgaan. Dat is een noodzakelijke fase.
Mijnheer de President,
Dames en Heren,
Het internationaal recht mag niet herleid worden tot het recht van de sterkste. Aan de grenzen van Europa is de territoriale integriteit van verschillende landen geschonden door één enkel land.
Het is onaanvaardbaar om conflicten aan te wakkeren omwille van nostalgische gevoelens van grootsheid. Ik pleit ervoor om de confrontatielogica met Rusland te verlaten. We hebben te veel gemeenschappelijke belangen om ons de luxe van een diplomatieke stilstand te veroorloven.
Mijnheer de President,
We hebben de voorbije jaren veel vooruitgang geboekt in het terugdringen van de armoede of nog, in het verbeteren van de toegankelijkheid van de basisgezondheidszorg. Maar er blijft nog zoveel te doen.
De duurzame ontwikkelingsdoelen en de klimaatakkoorden van Parijs geven ons een voluntaristisch kader. Aan ons om onvermoeibaar te werken aan de toepassing ervan. Dat is onze plicht tegenover de toekomstige generaties. We moeten respectvoller omgaan met onze planeet en van deze wereld een veiligere plek maken.
De economische uitwisseling en de internationale handel dragen bij tot de groei en de tewerkstelling in de wereld. De vrijheid om te ondernemen, het privé-initiatief en de economische uitwisseling vormen de basis van de ontwikkeling en de voedingsbodem voor onderzoek, technologische innovatie en medische vooruitgang.
We moeten de fiscale en bancaire transparantie aanmoedigen. En strijd voeren tegen elke vorm van corruptie.
Het kapitalisme is niet uit zichzelf verdienstelijk. Rechtvaardige en transparante regels zijn noodzakelijk. En in vele landen worden de werknemers niet naar waarde vergoed.
Het kapitalisme is geen doel op zich. Het is een instrument dat we moeten benutten ten dienste van de menselijke ontwikkeling. Niet meer of niet minder.
De internationale economische situatie drukt op de overheidsbegrotingen. Arbeid wordt al te vaak zwaar belast in vergelijking met andere inkomensbronnen. Om die reden wenst België, samen met 10 andere landen van de Europese Unie, een systeem te ontwikkelen om financiële transacties te belasten. We moeten erin slagen de technische en politieke belemmeringen op te heffen. Dat is een kwestie van elementaire rechtvaardigheid.
Mijnheer de President,
Het is voor mijn land een erezaak om de universele principes en waarden te verdedigen: vrijheid, tolerantie en zin voor dialoog.
Wij hebben het volste respect voor de tradities, culturen en de identiteit van de verschillende volkeren in de wereld. En wij denken dat de universele waarden de gemeenschappelijke sokkel vormen voor een rechtvaardigere en veiligere wereld.
Wij geloven in de kracht van het multilateralisme, van het koppig nastreven van de consensus, dankzij de politieke dialoog.
België is een actief, stabiel en loyaal lid van de internationale gemeenschap.
Om die reden zijn wij kandidaat voor een zetel als niet-permanent lid van de Veiligheidsraad, voor de periode 2019-2020. Ik hoop van harte dat we bij deze verkiezing de steun zullen krijgen van heel veel landen.
Ik wil secretaris-generaal Ban Ki-Moon ook hartelijk danken voor zijn engagement in dienst van de vrede en de veiligheid. Dankzij zijn intelligentie en creativiteit kan hij ons een soliede erfenis nalaten.
Ik wil nu al de wens formuleren dat zijn opvolger even dynamisch te werk zal gaan en zal toezien op de correcte toepassing van de duurzame ontwikkelingsdoelen en de klimaatakkoorden van Parijs.
Een politicus maakt zich zorgen over de volgende verkiezingen maar een staatsman denkt aan de volgende generatie wanneer hij een daad stelt. Laat ons de verwachtingen van onze medeburgers inlossen. De universele waarden uitdragen. En altijd handelen als staatsmannen.
Ik dank u.
